Eskursion në thellësitë e shpellës të ÇOKUT
Ka kohë që shoqata “Atdhetare-Dukagjini” është bërë promovuesja më e madhe e vlerave turistike, kulturore , historike të kësaj zone. Ajo tashmë i ka anëtarët dhe aktivistët e saj në të gjitha vendet e botës, në spektrin e veprimtarive të saj mbulohen të gjitha fushat e jetës.
Prej disa muajsh ishte planifikuar që në verën e sivjetme të bëhej një eskursion në Shpellën e Çokut, në bjeshkët e fshatit Kirë.
Mungesa e mjeteve të domosdoshme të sigurta nga njëra anë dhe frika ana tjetër, kanë penguar eksplorimin e kësaj shpelle nga banorët e fshatit, që në vitet e hershme gjatë shekullit XIX kjo shpellë në hyrje të saj është përdorur si mbrojte natyrore për t’u strehuar banorët e këtij fshati nga armiqtë e ndryshëm e në veçanti nga Serbët e Malazezët në vitin 1915, por edhe në raste të tjera.
Mëngjesin e datës 6 gushti te këtij viti, një grup me anëtarë dhe aktivistë të Shoqatës “Atdhetare-Dukagjini”, pasi i kishim marrë të gjitha masat e nevojshme organizative, u nisëm për ta vizituar, por edhe për të eksploruar diçka nga misteret e kësaj shpelle.
Punën më të madhe e kishte bërë Prel Kroj, banor i fshatit Kirë, ai ishte kujdesur për udhëtimin, akomodimin, rrugën e lëvizjes, të pushimit dhe të kthimit.
Për hartat, busullën orientuese, gjatë lëvizjes, por edhe për karakterin zyrtar të ekspeditës ishte preokupuar vetë Kryetari i Shoqatës, Ndue Sanaj.
Mjetet e ndriçimit dhe të sinjalistikës për udhëtimin dhe lëvizjen në shpellë i kishte siguruar, Aleks Dushi. Dy djem të rinj dhe të shkathët, të palodhur dhe të pafjalë, Gjon Kroj dhe Arben Rroku ishin siguria jonë në këtë eskursion që kaloi me pak lodhje, por shumë bukur.
Deri ne Prekal arritëm pothuajse pa zbardhur dita, dhe kur dielli puthi majat e maleve mbi fshatin Xhan, ne kishim arritur në Kirë. Pasi ecëm rreth dy orë në këmbë, nëpër një rrugë jo krejt të lehtë, që shumë pak ishte shkelur këto vitet e fundit, rreth orës dhjete ishim në derën e Shpellës së Çokut, në bjeshkët e fshatit KIR, ne jugperëndim te malit te Shelnes (lartësia 1 394. 4 m), ne lartësinë mbi nivelin e detit rreth 1 300 m.
Vetëm ata që e kanë provuar të udhëtojnë nëpër male, vetëm ata që e kanë përjetuar një eksperiencë të tillë mund ta kuptojnë se sa bukur ishte ta hash mëngjesin në derën e kësaj shpelle. Nga aty pothuajse të gjitha fshatrat e Pultit dukeshin si në pëllëmbë të dorës, gjelbërimi të bënte që syri të ngopej me një bukuri të veçantë, cicërima e zogjve bënte që të kishe me shumë oreks, ndërsa fresku që frynte nga dera e shpellës bënte që të kërkoje për një xhup më të trashë edhe pse ishte gushti i verës.
Të nxitur nga kureshtja për të hyrë sa më parë në thellësi të shpellës, por edhe nga mungesa e përvojës për ndërmarrje të tilla të guximshme e morëm pak si të lehte udhëtimin në brendësi të saj.
Vetëm në 100 metrat e para ishte diçka e zakonshme, një lartësi prej 25 metra dhe gjerësi 8-10 metra, pastaj shpella shfaqej me karakteristikat e saj tejet të veçanta.
Duhej të ngjiteshe nëpër kanione të ngushta, por edhe të zvarriteshe në vrima shumë të ngushta, që pasoheshin nga hapësira të tjera të gjëra.
Mendoj se e veçanta, që te bënte te insistoje për të ecur më në thellësi të shpellës ishte se nuk kishte degëzime ose xhepa anësorë, dhe kjo të siguronte që nuk do humbisje rrugën për kthim.
Faqet anësore të shpellës kishin marrë forma mjaft interesante, ndërsa pjesa e poshtme ku duhej të ecnim kishte gjurmë rëre, llumi, dhe në disa vende edhe lagështirë që tregonte se në muajt e dimrit shpella mbushej me ujë.
Nuk kishte stalaktite shumë të gjatë se, rrjedha e ujit gjate viteve i dëmton ato, por në vendet ku shpella kishte lartësi të madhe i gjetëm disa prej tyre dhe nuk u kthyem duarbosh ... !!! Pasi ecëm rreth një kilometër i gjithë grupi prej 6 vetash, ndalëm për një pushim, kishim bërë shume foto, kishim bërë shume humor, kishim provuar shume emocione, por kuptohet edhe ishim lodhur.
Profesor Aleksi dhe dy djemtë e ri Gjoni dhe Arbeni ishin kurioz që të gjenin rrjedhën e ujit që nuk duhej të ishte larg, por Ne “veteranët” nuk ishim te këtij mendimi! Për ne tashmë misioni kishte kryer, pasi bëmë një marrëveshje për kohën që ata duhet të rrinin brenda, u kthyem. Brenda temperaturat ishin shumë të ulëta, ndërsa kur dolëm tek dera e shpellës, na priste një i nxehtë përvëlues.
Dy orë pas nesh dolën edhe të tjerët, ata kishin të drejtë të “mburreshin”, kishin shkuar deri tek uji, kishin gjetur shumë stalaktite dhe kishin bërë foto interesante!
Nuk ka dyshim që ishin lodhur, pas një udhëtimi mbi 4 orë në thellësi të shpellës, por jemi te bindur se kanë shkuar aty ku askush më parë nuk ka shkuar. Shpella afërsisht është e gjate rreth 1 415 m. Nga ujerat e kësaj shpelle dalin 7 gurra uji, me sasi deri një vade ujë, si: Palucaj, Çokut, Leja, Qepuraj, Gjoshgoraj, Gurrcit dhe Shyuroll.
Kemi arritur të shuajnë kureshtjen, të bindin veten, por mendojmë se, do të ngacmojmë edhe të tjerët që kjo shpellë është një monument natyror i kulturës që duhet vlerësuar. Mendojmë qe duhet vlerësuar së pari, nga pushteti lokal, pastaj nga specialistët e kësaj fushe, sepse nuk është nevoja që të gjitha bukuritë tona natyrore t’i “zbulojnë” të huajt ...!?
Nëpërmjet këtij publikimi deshëm të sjellim jo vetëm mbresat, emocionet dhe kënaqësinë që ne i përjetuam gjatë këtij udhëtimi, por deshëm që të krijojmë tek ju idenë mbi bukuritë dhe vlerat që mbart kjo shpellë ... Jemi te bindur se, në zonën e Dukagjinit ka edhe shumë vlera të tjera turistike, te cilat duhet t’i publikojmë, që ne duhet t’i ekspozojmë para turistëve dhe vizitorëve, prandaj ju ftojmë që të na shkruani ...
